In de tijd dat de dieren nog spraken (+/- 1975) kwam een haast religieus Hi-Fi debat op gang tussen "Flat Earthers" (voornamelijk Linn en Naim) en "Round Earthers" (B&O, Macintosh) - de naam van eerstgenoemden was uitgevonden door hun tegenstanders, maar is door henzelf overgenomen (een beetje zoals Georges Lemâitre aankeek tegen de term "Big Bang" als benaming voor zijn theorie). Anyway, wat ik van dat debat heb onthouden is:
- BRON (Flat Earth-theorie): Rubbish in, rubbish out: als je bron slecht is, gaan je allerbeste amplificatie en luidsprekers er alleen maar voor zorgen dat je hoort hoé slecht je bron wel is. Anno 2016 wil dat zeggen: investeer in FLAC-files en een goede externe DAC (niet die van je computer), en minder in amplificatie en luidsprekers. In de Tesla hebben we als bron Rdio (wel heel stil vandaag, maar soit), TuneIn (dus streaming met 3G), de conventionele radio (zonder een goede stalen antenne, dus met een slecht signaal dat waarschijnlijk gruwelijk bekrachtigd wordt), DAB (bijna even gruwelijk) en USB (meestal iTunes of MP3/MP4). Natuurlijk kan je FLAC/ALAC-files zetten op een USB-stick, maar hoeveel onder ons doen dat? En zelfs dan zijn we trouwens nog overgeleverd aan de interne DAC van de Tesla, die echt wel niet op niveau is.
- WEERGAVE (Round Earth theorie): niemand heeft zin om 8 uur lang naar Aretha Franklin te luisteren alsof ze naast je zit, en nog minder indien haar drummer, nog dichter bij jou, om de twaalf seconden een goeie slag op zijn cimbalen geeft. Daar is denk ik ook veel van waar (en vooràl als de bron slecht is!) dus amplificatie en luidsprekers mogen de klank wat verzachten tot een meer fluwelen 'huiskamerniveau'. De Tesla UHF doet dat niet: heeft een "Flat Earth" weergave, maar dat zou alleen kunnen werken met een perfecte bron/DAC, die er niet is.
- PRAT (Flat Earth theorie): wat belangrijk is is "Pace, Rythm And Timing"; veel belangrijker dan "soundstage" of een ruimtevullend gevoel. Alle analoge filters tasten die PRAT aan (dus een twee-wegs-luidspreker is altijd beter dan een drie-wegs, subwoofers dienen tot niets voor wat betreft PRAT, en equalizers of Dolby-systemen die je auto tot een kathedraal/jazz-club maken nog minder - als iets is opgenomen in een kathedraal/jazz-club en je hebt een goede bron/DAC, dan geeft zich dat correct weer zonder eraan te sleutelen. Een teveel aan filters doodt de muziek. En als een subwoofer ervoor zorgt, zoals bij de Tesla UHF, dat je nauwelijks nog de noot kan herkennen die een contrabassist speelt, tja.
- MUZIEK VS. WOW (Flat Earthers & Round Earthers zijn het hierover eens denk ik): 80% van alle audiosystemen, en 99% van alle systemen in auto's, dienen om je na twee minuten luisteren een Wow-effect te geven (Zo'n diepe bas! Zo'n overweldigende soundstage met die 12 of 18 luidsprekers!). Verkoopt goed, maar heeft niet veel te maken met de belevenis van muziek, als je je favoriete plaat opzet.
PS: De oorspronkelijke "Flat Earth" merken (Linn en Naim) hebben hun geitenwollensokken al lang afgezworen; Linn zorgde voor de audio van Aston Martin, en Naim voor die van Bentley.